Portekizli çocuklar, Türkiye dahil, 47 ülkeye dava açıyorlar
[:tr]
Suçlama ne? “İklim değişimi konusunda mutlaka alınması gereken önlemleri, uluslararası antlaşmaları imzalayarak kabul ettikleri halde, yerine getirmeyip büyük facialara neden olmak ve çocukların yaşam hakkını zedelemek.” Dava nerede açılacak? Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde. Avrupa Konseyi’nin yasal bir kurumu olan mahkeme kişilerle grupların “temel haklar çiğneniyor” iddiası üzerine devreye girebiliyor. Kısacası ciddi bir olguyla karşı karşıyayız.
Bunu sıradan bir şaka gibi görmemek ve gülüp geçmemek gerekiyor. Olay 25 Eylül 2017’de gündeme oturdu. Bu sabah duyurusu yapıldı ve kampanya başlatıldı. Girişimin arka planında ekoloji çabalarında başarılı olmuş, benzeri durumlarda tutarlı sonuç almış ciddi ve çok deneyimli hukukçular var.
“Birileri Portekizli çocukları kullanıyor!” da demeyin. Çünkü onlar günlük yaşamlarında ölümcül sıkıntı çekmiş, bu yüzden de seslerini yükseltmiş çocuklar. Bunu anlamak için olayın arka planına eğilmek gerekiyor.
Yaz aylarında Portekiz’de durmadan orman yangınları çıkıyor. Ufak tefek olmayan, dar alanda kalmayan büyük yangınlar. Hem ormanlar harap oluyor, hem de büyük maddi zararlar beliriyor. Ölümler de görülüyor.
Örneğin bu yaz Leiria bölgesinde aniden bir orman yangını patladı ve görülmedik bir hızla yayıldı. O kadar ki, yollarda giden otomobiller bu ateş cehennemine yakalandılar ve kaçamadılar. 20 kadar kişi aracının içinde yanarak can verdi. Diğer ölümlerle birlikte can kaybı 61’e ulaştı.
Gözlemciler “Portekiz yaz aylarında eşi benzeri görülmedik orman yangını trajedileri yaşıyor.” diyorlar. Üstelik bunlar birbiriyle ilgisi olmayan yerlerde peşi peşine patlıyor. Bu yıl 60 değişik yangın görüldü. Geçen yıl tamamı İstanbul ilinin yarısından fazla tutan orman alanları yok oldu. Bunlarda kesinlikle insan parmağı, bir kaza, bir sabotaj söz konusu değil. Yazları ormanlık alanlarda hava hem kurak oluyor, hem de ısı 40 derecenin üstüne çıkıyor. Parmakla gösterilen tek neden iklim değişiminin etkisi.
Leiria bölgesindeki 4-15 yaş arasındaki çocuklar içinde oldukları bu trajedi dizisinden bıkmışlar. Adeta isyan ediyorlar. Hükümetlerin göz göre göre yaşanan bu gelişmeleri ciddiye almadıklarını düşünüyorlar.
Onların kızgınlığına arka çıkan ünlü bir ‘örgütlü toplum kuruluşu’ var: Global Legal Action Network (GLAN). [Buradan ulaşabilirsiniz.] İnsan hakları konusunda devreye giriyor ve genelde sonuç alıyor. GLAN bugün girişimi duyurdu. Bu tür girişimlerde çok etken olan bir internet platformunda: CrowdJustice. [Ulaşabilirsiniz.]
Şu anda bir kampanya söz konusu. Konuyu inançla karşılayıp düşünceyi destekleyenleri parasal katkı yapmaya çağırıyorlar. Amaç küçük katılımlarla 40.000 avroya ulaşmak ve sonra da AİHM’ye başvurmak.
Şu iddia ile: “Yaşanan faciaların sorumlusu bir tek kişi ya da bir tek ülke değil. Sorumlu olanlar imzaladıkları antlaşmaların gereğini yapmayan devletler. Bunlardan 47’sinin 60 yıl önce onayladıkları bir mahkeme var. Orada hesap vermek zorundalar. Küresel ısınmaya karşı sera gazı salımlarını azaltmıyorlar; üstelik fosil yakıtları toprak altında bırakmak yerine kullanmaya devam ediyorlar. Buna tepki olarak da dünyanın değişik köşelerinde insanlar hak aramaya başladılar. AİHM’nin bu alanda alacağı bir karar 47 Avrupa ülkesinin elini koluna bağlayacaktır.”
Gerçekten de artık benzeri girişimler görülüyor değişik ülkelerde. Örneğin Ekogazete Hollanda’da Urgenda adlı kuruluşun elde ettiği bir mahkeme kararını aktarmıştı. Buna göre devlet 2020 dolaylarına kadar seza gazı salımını kesmeye mecbur edilmişti. [Tıklayabilirsiniz.] ABD’de de bir grup çocuk bir yıl önce başkan Obama’yı ve federal hükümeti aynı nedenle mahkemeye vermişti. İlgili yargıç iddiayı kabul etmiş ve devreye almıştı. Bu dava hâlâ devam ediyor. Haberini Ekogazete’de duyurmuştuk. [Burada.]
Atila Alpöge, Ekogazete, 25.9.2017 / Yararlanılan kaynaklar: Sam Jones, The Guardian, 27.6.2017 – Sandra Laville, The Guardian, 25.9.2017[:]